Subjectieve bedrijfswaarde: waarom de waarde verschilt per waardeerder

“Valuation is more of an art than a science.” Deze zin is al door diverse economen uitgesproken en vat de kern samen van waardering. De waarde van een bedrijf kan niet precies worden vastgesteld. De uitkomst is afhankelijk van degene die naar het bedrijf kijkt en verschilt dus per waardeerder. In dit artikel vertellen we meer over subjectieve bedrijfswaarde.

Waardering is kunst

Laten we een letterlijke vergelijking maken met kunst. Elke schilder gebruikt vrijwel dezelfde ‘ingrediënten’ voor zijn kunstwerk. Een doek, kwasten, verf en ga zo maar door. Toch maakt elke kunstenaar een compleet ander schilderij. Neem een schilderij van Van Gogh; dat lijkt volstrekt niet op dat van Picasso.

Zo is het ook met de waardering van een onderneming. De jaarcijfers zijn hetzelfde, de marktonderzoeksrapporten zijn identiek en toch kan de uitkomst zeer verschillen. De ene waardeerder komt met een onderbouwde waarde van € 1 miljoen, terwijl de ander probleemloos een waarde van € 10 miljoen onderbouwt.

Subjectieve bedrijfswaarde: hoe komt dat?

Het verschil in waarde ligt aan het hanteren van verschillende uitgangspunten. Is het bedrijf gevoelig voor imagoschade? Gaat een nieuw product aanslaan? En is het management in staat om groei te realiseren? Elke waarderingsdeskundige zal andere verwachtingen hebben, wat waarde automatisch subjectief maakt.

Die verwachtingen baseert een waarderingsdeskundige onder meer op ruwe cijfers uit onderzoeksrapporten. Welke cijfers hij zwaarder vindt wegen, heeft rechtstreeks invloed op de hanteerde uitgangspunten. Vervolgens analyseert hij welke invloed de uitgangspunten hebben op de onderneming. Met als uitkomst: de (subjectieve) waarde.

Verwachtingen hebben meer waarde dan realiteit

In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, baseer je de waarde niet op historische feiten. Juist het toekomstperspectief is het fundament van de rekensom. Dit blijkt ook uit een recent voorbeeld. ‘S werelds toonaangevende taaldienstverlener RWS nam gelijktijdig twee bedrijven over: Iconic en Webdunia. Ondanks dat Webdunia over 2019 10 keer zoveel omzet realiseert en maar liefst 135 keer zoveel winst maakt, zijn beide bedrijven voor ongeveer hetzelfde bedrag verkocht. De toekomstverwachtingen van Iconic worden door RWS blijkbaar gunstiger ingeschat dan die van Webdunia.

Hoe zit het dan met objectiviteit?

Eigenlijk kunnen we stellen dat een objectieve waardering lastig of zelfs onmogelijk is. Zeker bij het adviseren van een verkoper of koper. U kunt het vergelijken met de verkoop van een woning. De verkoper brengt vooral de pluspunten en kansen onder de aandacht, terwijl de koper zich richt op de minpunten en risico’s.

Voor beide partijen geldt wel dat ze een transactie tot stand willen brengen. Daarom is het belangrijk dat partijen een adviseur inschakelen die ook geïnteresseerd is in de ‘tegenpartij’. Door gerichte vragen te stellen kan de adviseur een goed beeld vormen van de uitgangspunten en onderbouwingen van de tegenpartij. Dat vergroot elkaars inzicht en zorgt voor wederzijds begrip. Partijen zijn dan sneller bereid om een compromis te sluiten.

Subjectiviteit bij geschil­waarderingen

Subjectieve bedrijfswaarde is vooral interessant bij geschilwaarderingen. Als partijen een geschil hebben over de bedrijfswaarde, kan het voorkomen dat de waarde bepaald moet worden door een deskundige. De partijen zijn dan overgeleverd aan de subjectiviteit van de deskundige, waardoor het cruciaal is dat de deskundige getraind is in het stellen van vragen. Het gaat immers niet om zijn visie, maar om de onderbouwing van de standpunten van de geschilpartijen. Edmund Husserl stelde in zijn boek Logische Untersuchungen (1900):

“De betekenis van hetgeen wij waarnemen ligt namelijk niet zomaar opgesloten in de zaken, maar komt tot stand in onze relatie ermee. We dienen de blik dan ook niet zozeer te richten op hetgeen wordt waargenomen doch op de waarnemer.”

En juist dat laatste moet voorkomen worden in geschilwaarderingen. Het gaat immers niet om wat de deskundige zelf vindt, maar om de goed onderbouwde uitgangspunten van de betrokken partijen. Dat wordt alleen duidelijk door het bevragen en doorvragen. Onze waarderingsdeskundigen zijn ook mediator, waardoor ze getraind zijn in het stellen van vragen.